Tin Tức
Côn trùng trong Y học cổ truyền Việt Nam
Côn trùng đã được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền Việt Nam. Bài viết này sẽ khám phá sự đa dạng của côn trùng làm thuốc, tác dụng chữa bệnh, và các nghiên cứu khoa học liên quan. Tìm hiểu về các bài thuốc cổ truyền từ côn trùng, cũng như tiềm năng của chúng trong y học hiện đại.
Contents
Hội thảo khoa học “Côn trùng trong Y học cổ truyền Việt Nam” đã đánh dấu bước khởi đầu cho việc nghiên cứu và hợp tác giữa các chuyên gia, nhà khoa học, bác sĩ và lương y trên cả nước. Theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Hà, Giám đốc Viện Y học cổ truyền Quân đội, côn trùng có vai trò quan trọng trong Đông Nam dược với tác dụng chữa bệnh đa dạng, từ bệnh ngoài da, nhiễm trùng đến các bệnh nội, ngoại khoa.
Sự đa dạng của côn trùng làm thuốc
Ở Việt Nam, có khoảng 50 loài côn trùng được ghi nhận có thể sử dụng trong y học cổ truyền. Một số loài phổ biến bao gồm Bọ Hung, Bọ Ngựa, Sâu Dâu, Sâu Đá, Tằm, Tò Vò, Ve sầu, Rệp, Ong mật… Ngoài ra, các loài động vật khác như Cóc, Giun đất, Bọ Cạp, Rết, Nhện cũng được sử dụng trong các bài thuốc. Các vị thuốc từ côn trùng hiện diện rộng rãi tại các hiệu thuốc y học cổ truyền và bệnh viện trên toàn quốc.
Nghiên cứu khoa học về côn trùng làm thuốc
Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành về thành phần hóa học, độc tính, hoạt tính sinh học và tác dụng điều trị của một số loài côn trùng và sản phẩm của chúng, như Ong mật, Mối, Kiến gai đen, Sâu chít. Một số sản phẩm dược phẩm và thực phẩm chức năng từ côn trùng đã được ứng dụng trong đời sống.
Bài thuốc dân gian và kinh nghiệm sử dụng
Tùy theo kinh nghiệm của từng vùng miền và dân tộc, người dân sử dụng côn trùng để chữa bệnh hiệu quả. Ví dụ, Dế mèn và Niềng niễng được dùng chữa đái dầm ở trẻ em; tổ kiến và hoàng cung mối chữa viêm mũi dị ứng, viêm xoang, hen phế quản.
Gần đây, nhiều loài côn trùng như Ong đất, Sâu tre, Sâu chít, Mối, Kiến, Châu chấu, Bọ xít được dùng ngâm rượu hoặc làm thức ăn. Côn trùng và sản phẩm của chúng cũng là nguồn thức ăn cho nhiều loài động vật có giá trị trong y học cổ truyền, như mật ong.
Ứng dụng ong trong y học cổ truyền
Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Niệm, người dân thường ngâm ong trưởng thành, ấu trùng và nhộng (ong mật, ong bò vẽ, ong đất) trong rượu trắng để bồi bổ sức khỏe. Ong cũng được dùng để châm cứu trực tiếp vào huyệt vị, phòng và trị các bệnh thấp khớp, đau lưng mỏi gối. Viện Y học cổ truyền Quân đội đã thành công trong việc sử dụng ong châm điều trị liệt do di chứng đột quỵ não.
Các bài thuốc cổ truyền từ côn trùng
Bảo tàng Văn minh sông Hồng đã sưu tầm được một số bài thuốc chữa bệnh và bổ dưỡng có sử dụng côn trùng ở vùng Bãi Già Cổ, huyện Ba Vì, Hà Nội. Ví dụ, rượu nếp sâu ong chữa khô da, nấm da và vết thương hở; bài thuốc trị mụn nhọt từ kiến lửa và bọ xít cây nhãn; bài thuốc làm lành vết thương từ hỗn hợp mối cánh, lá trầu và mật ong. Các bài thuốc này được đánh giá cao vì không gây dị ứng, phản ứng phụ, ung thư hay tai biến.
Địa long (giun đất) tuy không phải là côn trùng nhưng cũng được nghiên cứu và bào chế thành thuốc. Theo Bác sĩ Trần Thị Hồng Thúy, Viện Y học cổ truyền Quân đội, địa long đã được sử dụng an toàn để điều trị tăng huyết áp nhẹ và vừa ở 97 bệnh nhân.
Bảo tồn và phát triển côn trùng làm thuốc
Bộ Khoa học và Công nghệ đang phê duyệt chương trình nghiên cứu “Bảo tồn, khai thác và phát triển côn trùng phục vụ cho y học cổ truyền ở Việt Nam giai đoạn 2008-2013”. Một khu bảo tồn côn trùng rộng hơn 20 ha sẽ được xây dựng để nhân nuôi các loài côn trùng làm dược liệu, chuẩn hóa chủng loại, chất lượng và phương pháp bào chế.
uống thực phẩm chức năng có hại thận không
Kết luận
Côn trùng đóng vai trò quan trọng trong y học cổ truyền Việt Nam. Việc nghiên cứu và bảo tồn các loài côn trùng làm thuốc không chỉ giúp phát huy giá trị y học cổ truyền mà còn góp phần bảo vệ đa dạng sinh học. Hy vọng rằng, trong tương lai, sẽ có thêm nhiều nghiên cứu khoa học về côn trùng làm thuốc, mang lại những phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn cho sức khỏe con người.