Tang lễ là một phần quan trọng trong văn hóa Việt Nam, thể hiện lòng hiếu thảo và sự kính trọng đối với người đã khuất. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về các nghi thức và phong tục tang lễ truyền thống của người Việt, từ khi người thân hấp hối cho đến những nghi lễ sau khi an táng.
Sau đoạn mở đầu này, bạn có thể tham khảo thêm bài viết về dị ứng thời tiết uống thuốc gì trên website của chúng tôi.
Chuẩn Bị Cho Người Hấp Hối
Khi người thân lâm chung, gia đình cần thực hiện một số việc sau:
- Chuyển người bệnh sang phòng chính, đầu hướng về hướng Đông.
- Hỏi han những lời trăn trối cuối cùng.
- Đặt thụy hiệu (tên hèm) và xin ý kiến người bệnh.
- Túc trực bên cạnh người bệnh.
- Cầu nguyện theo tín ngưỡng tôn giáo (nếu có).
- Chuẩn bị đồ dùng cho lễ mộc dục (tắm gội) và khâm liệm (nhập quan).
Nghi Lễ Khi Thân Nhân Qua Đời
Chuẩn bị lễ tang
Dưới đây là các nghi lễ tang ma thường được áp dụng khi người thân mất tại nhà:
Lễ Mộc Dục (Tắm Gội)
Người thân sẽ tắm gội cho người đã khuất bằng nước ngũ vị hương, kèm theo dao nhỏ, khăn, lược, thìa và đất ở gốc rau. Sau khi tắm rửa, chải tóc, cắt móng tay, móng chân, người mất sẽ được mặc quần áo chỉnh tề.
Trước Lễ Nhập Quan
Thi hài được đặt trên giường, đắp chăn hoặc chiếu, buông màn. Trên đầu đặt ghế con, trên ghế có bát cơm úp, quả trứng, đôi đũa và hương. Một số nơi còn đặt thêm dao lên bụng người mất.
Lễ Phạn Hàm
Nghi lễ này ít được thực hiện ngày nay. Theo tục xưa, người ta bỏ gạo, tiền vào miệng người mất để tránh tà ma quấy phá. Hiện nay, một số nơi thay thế bằng túi nhỏ đựng tiền, gạo và vật dụng cá nhân của người quá cố.
Lễ Khâm Liệm Nhập Quan
Chuẩn bị lễ tang
Con cháu đứng hai bên quan tài, người chấp sự xướng lễ và hướng dẫn các bước nhập quan. Thi hài được đặt vào quan tài, phủ liệm và đóng nắp.
Lễ Thiết Linh
Sau khi nhập quan, gia đình lập bàn thờ, đặt linh vị và bắt đầu thờ cúng.
Lễ Thành Phục
Con cháu mặc đồ tang, chính thức phát tang và đón tiếp khách đến viếng. Bạn có thể tìm hiểu thêm về trang phục đi đám tang cho nữ tại đây.
Nghi Thức Tang Gia
Hàng ngày, con cháu cúng cơm trước linh vị. Trong nhà có thể có đội kèn giải, tấu nhạc và đọc lời ai điếu khi có khách đến viếng. Một số vùng còn có tục lệ học trò đến làm lễ tế. Khách đến viếng sẽ lạy trước quan tài và được con cháu đáp lễ.
Nghi Lễ Động Quan, Di Quan
Trước ngày động quan, gia đình thường thức suốt đêm bên linh cữu. Trong lễ động quan, di quan, nhà đòn đóng vai trò quan trọng. Quan tài được khiêng ra khỏi nhà, theo sau là di ảnh, bàn thờ di động, đội kèn, người thân và khách đến tiễn đưa. Để biết thêm về các bài khấn trong nghi lễ này, hãy xem bài khấn xông nhà xả xui.
Nghi Lễ Hạ Huyệt
Đến nghĩa trang, quan tài được hạ xuống huyệt. Con cháu và người đưa tang lần lượt bỏ đất xuống huyệt. Sau khi lấp huyệt xong, con trai trưởng sẽ lạy tạ những người đến đưa tiễn. Việc cách diệt con mạt bụi nhà cũng quan trọng không kém việc giữ gìn vệ sinh môi trường xung quanh.
Các Nghi Lễ Sau An Táng
Lễ Mở Cửa Mả
Vài ngày sau khi chôn cất, gia đình làm lễ mở cửa mả, cúng thổ thần và chuẩn bị xây mộ. Nếu bạn đang tìm kiếm ý tưởng cho một dịp đặc biệt, hãy xem bài viết viết gì lên bánh sinh nhật tặng người yêu.
Lễ Cúng Thất Tuần và Cúng Chung Thất
Trong 7 tuần lễ sau khi mất, gia đình làm lễ cúng thất tuần. Lễ chung thất (49 ngày) thường được tổ chức lớn, con cháu có thể xả tang sau lễ này.
Lễ Giỗ Đầu và Xả Tang
Sau một năm, gia đình làm lễ giỗ đầu (tiểu tường), con cháu có thể bỏ tang phục.
Nghi Lễ Đại Tường và Đàm Tế
Sau hai năm (tức ba năm âm lịch), làm lễ đại tường. Sau đó khoảng 60 ngày, làm lễ đàm tế, chính thức kết thúc tang lễ.
Kết Luận
Phong tục tang lễ của người Việt Nam mang đậm nét văn hóa truyền thống, thể hiện lòng hiếu thảo và sự kính trọng đối với người đã khuất. Tuy nhiên, một số nghi lễ rườm rà và tốn kém. Ngày nay, nhiều gia đình đã giản lược các nghi thức tang lễ để phù hợp với cuộc sống hiện đại.